1. Giới thiệu:
Bệnh cường giáp có liên quan đến các biến đổi về huyết động, bao gồm tăng nhịp tim và sức co bóp của tim, đồng thời giảm sức cản ngoại biên do dư thừa hormone tuyến giáp trong máu. Việc chuẩn bị cho bệnh nhân trước phẫu thuật là rất quan trọng để tránh các biến chứng trong hoặc sau phẫu thuật và giảm tưới máu cho tuyến giáp. Tỷ lệ biến chứng thấp ở những phẫu thuật viên có kinh nghiệm. Tuy nhiên, chảy máu trong khi phẫu thuật có thể làm giảm khả năng quan sát và bảo tồn các dây thần kinh, mạch máu và tuyến cận giáp xung quanh.
2. Dung dịch Lugol được sử dụng trước phẫu thuật cho bệnh nhân để hạn chế chảy máu trong phẫu thuật và các biến chứng liên quan do chảy máu. Nó thường được sử dụng để chuẩn bị cho bệnh nhân phẫu thuật cắt giáp. Dung dịch Lugol giúp giảm việc sản xuất hormone tuyến giáp và có thêm ưu điểm là làm giảm lượng mạch máu của tuyến giáp. Dung dịch Lugol làm giảm sự hấp thu iot của tuyến giáp, giảm quá trình oxy hóa và tổng hợp iot, đồng thời cản trở việc giải phóng hormone tuyến giáp. Mặc dù phương pháp này được sử dụng rộng rãi nhưng vẫn chưa có sự thống nhất về hiệu quả của nó. Hầu hết các nghiên cứu liên quan đến tác dụng của dung dịch Lugol đều dựa trên những đánh giá khách quan, chẳng hạn như cảm nhận của bác sĩ phẫu thuật.
3. Kỹ Thuật
• Đối tượng áp dụng: Các bệnh nhân cường giáp tái phát nhiều lần được điều trị ổn với mức TSH trong giới hạn bình thường.
• Thời gian thực hiện: trung bình từ 1-2 giờ
• Kỹ thuật thực hiện:
Bệnh nhân được điều trị ổn định cường giáp bằng thuốc kháng giáp ít nhất 3 tháng.
Sử dụng dung dịch Lugol trước mổ 7-10 ngày.
Phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp thường được lựa chọn.
• Sau phẫu thuật, bệnh nhân được chăm sóc và theo dõi tại bệnh viện khoảng 4-5 ngày, tùy theo thể trạng của người bệnh sau mổ.
• Sau phẫu thuật bệnh nhân có thể sinh hoạt và ăn uống bình thường ngay trong tuần hậu phẫu đầu tiên.
4. Ưu và nhược điểm điều trị Lugol:
• Ưu điểm của điều trị Lugols trước phẫu thuật giúp giảm tỷ lệ bão giáp gây ra do phẫu thuật, giúp mô tuyến giáp săn chắc, giảm vận tốc máu chảy giúp giảm chảy máu trong lúc phẫu thuật.
• Nhược điểm: Sử dụng Lugol kéo dài trong vòng 2-4 tuần, quá trình sinh tổng hợp hormone tuyến giáp sẽ diễn ra bình thường, được gọi là hiệu ứng Wolff – Chaikoff.
5. Biến chứng của phẫu thuật cường giáp có thể gặp:
• Cơn bão giáp: Trong quá trình phẫu thuật có thể làm tổn thương mô giáp gây phóng thích và tăng nồng độ hormone tuyến giáp trong máu gây cơn bão giáp.
• Chảy máu không kiểm soát: các mạch máu tăng sinh về số lượng cũng như kích thước trong bệnh cường giáp gây khó khăn cho việc kiểm soát mạch máu trong quá trình bóc tách tuyến giáp gây thiếu máu sau mổ. Việc chảy máu không kiểm soát trong mổ làm tăng biến chứng chảy máu sau mổ, gây thiếu máu cấp, chèn ép khí quản gây suy hô hấp sau mổ nếu không được xử trí kịp thời. Tỷ lệ chảy máu đe dọa tính mạng sau phẫu thuật cắt tuyến giáp đã được báo cáo là 0,25–2,3%
• Hạ Canxi: Tuyến giáp lớn và dễ chảy máu trong bệnh lý cường giáp gây khó khăn trong việc bảo tồn các tuyến phó giáp cũng như phẫu tích dây thần kinh hồi thanh quản. Nó gây tổn thương cho tuyến phó giáp, dẫn đến giảm tiết hormone PTH gâythiếu canxi trong máu, gây cảm giác tê hoặc co giật ở môi, tay hoặc chân và nặng hơn là cơn tetani.
• Khàn giọng: Việc tổn thương dây thần kinh hồi thanh quản làm giảm hoặc mất giọng nói hoặc khó khăn khi nuốt. Khàn giọng do tổn thương dây thần kinh hồi thanh quản kéo dài hơn một năm được gọi là khàn giọng vĩnh viễn. Các trường hợp khàn giọng cải thiện đến một năm sau tổn thương thần kinh trong đó nội soi thanh quản gián tiếp cho thấy sự cải thiện tình trạng liệt dây thanh âm, được gọi là các trường hợp tổn thương thần kinh hồi thanh quản thoáng qua. Trong y văn, tỷ lệ tổn thương thần kinh hồi thanh quản vĩnh viễn và thoáng qua sau phẫu thuật cắt giáp đã được báo cáo là 0,1–3,2 và tương ứng là 2–8%.
(Khoa Ngoại Tuyến giáp – Bệnh viện Ung Bướu TP. Hồ Chí Minh)
